Voor het grootste deel van de menselijke geschiedenis, in vrijwel alle culturen wereldwijd, werd een bleke huid juist als het toppunt van schoonheid beschouwd. Van het oude China tot het klassieke Europa, van Egypte tot Japan: overal was een lichte huid het bewijs van verfijning en status.
Tot één enkel moment in 1923 in Frankrijk alles veranderde, tenminste voor de Westerse wereld. In het grootste deel van Azië, Afrika en het Midden-Oosten bleef een lichte huid echter het schoonheidsideaal, zoals het dat duizenden jaren was geweest.
Van blauw bloed naar bruine huid
In het 16e-eeuwse Europa gebruikten aristocraten zelfs gevaarlijke loodpoeders en arsenicumpreparaten om een zo blank mogelijke huid te verkrijgen. Bleke huid was een duidelijk teken van sociale status: wie niet buiten hoefde te werken, werd niet bruin.
“De uitspraak ‘blauw bloed’ komt van mensen die in die tijd absoluut niet bruin wilden worden,” legt dermatoloog Leon Plusjé uit. “Een blanke huid was het ultieme, want dat betekende dat je niet hoefde te werken. En dan zag je de aderen door de huid heen schijnen, en de kleur van die aderen was blauw.”
Eeuwenlang gold: hoe blanker, hoe beter. De elite beschermde zich met parasols, hoeden en lange kleding tegen de zon. Het idee van doelbewust zonnebaden zou ondenkbaar zijn geweest.
Totdat Coco Chanel, de beroemde Franse modeontwerper, in 1923 van een cruise terugkeerde met een zongebruinde huid. Als trendsetter veranderde zij in één klap wat schoonheid betekende. Tenminste, in het Westen.
Van elitair naar alledaags
Het moment dat Chanel met haar bruine huid van een jacht stapte, markeerde een keerpunt. Haar invloed was zo groot dat wat eeuwenlang als onwenselijk werd beschouwd, plotseling begeerlijk werd.
Een onderzoek gepubliceerd in het American Journal of Public Health analyseerde zomeruitgaven van modebladen Vogue en Harper’s Bazaar uit de jaren ’20. Tussen 1927 en 1928 was er een dramatische toename in artikelen die zonnen promootten, met een gelijktijdige afname in advertenties voor huidblekende producten.
In 1927 verscheen de eerste zongebruinde cover-model op Vogue, en in 1935 werd de eerste effectieve zonnebrand ontwikkeld. En let op: niet om de huid wit te houden, maar om langer te kunnen zonnen!
Een Westers ideaal
En wat veel mensen vergeten: een bruine huid als schoonheidsideaal is vrijwel uitsluitend een Westers fenomeen. In grote delen van de wereld geldt nog steeds het tegenovergestelde.
Terwijl Westerse mensen bakken in de zon of op de zonnebank, gebruiken miljoenen Aziaten huidblekende producten (wat we overigens ook niet aanraden!). In landen als Zuid-Korea, Japan en China wordt een porseleinwitte huid nog steeds als hét schoonheidsideaal gezien.
In Japan werden geisha’s traditioneel bewonderd om hun spierwitte gezicht, symbool voor verfijning en schoonheid. In de moderne Zuid-Koreaanse K-pop industrie worden artiesten met een donkerdere huidskleur vaak bekritiseerd en aangemoedigd om lichtere make-up te dragen.
Ook in India, het Midden-Oosten en delen van Afrika zijn lichtere huidtinten vaak het beauty-ideaal, met een wereldwijde markt voor huidblekende producten die miljarden waard is.
Coco’s onbedoelde erfenis
“Coco Chanel heeft dat veranderd in de jaren dertig van de vorige eeuw, dat bruin het nieuwe gezond was,” zegt Leon Plusjé met spijt in zijn stem. “Nou, dankjewel. Daar hebben we nu nog problemen mee.”
En de opkomst van goedkope chartervluchten maakte het voor veel meer mensen mogelijk om naar zonnige oorden af te reizen. Omdat de vakantiedagen beperkt waren, werd snel bruin worden de trend, wat tot nóg meer problemen leidt.
Die problemen zijn ernstig: Nederland is in Europa koploper als het gaat om huidkanker. Jaarlijks krijgen 80.000 Nederlanders deze diagnose, met stijgende aantallen onder jongere mensen.
Bescherm uzelf, ongeacht de mode
Deze geschiedenis leert ons een belangrijke les: schoonheidsidealen zijn willekeurig en veranderlijk. Wat vandaag mooi is, kan morgen ouderwets zijn. In plaats van achter elk modebeeld aan te lopen, is het verstandiger om uw gezondheid voorop te stellen.
Bescherm uw huid tegen schadelijke UV-straling. Gebruik dagelijks zonnebrand, draag beschermende kleding en zoek de schaduw op als de zon op haar sterkst is.
Zoals onze dermatoloog benadrukt: “Het belangrijkste is echt PREVENTIE, met grote hoofdletters. Dat is het enige wat het tij kan keren en kan voorkomen dat het een nog grotere zorg wordt.”
Uw huid zal u dankbaar zijn.